Arheološka istraživanja nalazišta iz ranog gvozednog doba na lokalitetu Popovica, kao što smo nedavno pisali, nastavljena su i ove godine. Projekat finasira opština Sokobanja, a realizuje se u saradnji Arheološkog instituta i Narodne biblioteke „Stevan Sremac”, saznajemo od rukovodioca ovog projekta Petra Milojevića istraživača saradnika Arheološkog instituta u Beogradu. Ovogodišnja istraživanja su prema njegovim rečima, donekle potvrdila prošlogodišnje nalaze i otkrića. Ovo nalazište je posebno zanimljivo zbog toga što na njemu ne postoje nikakvi znakovi naseljavanja u istorijskim periodima odnosno Antici i Srednjem veku, zato su praistorijski slojevi veoma dobro očuvani.
− Imamo za sada tri jasno evidentirana sloja naseljavanja. Već sada možemo reći da je naseljavanje na Popovici krenulo u poznom bakarnom dobu. To je neki period između 3500. i 2500. godine pre nove ere. Nakon toga u sloju iz bronzanog doba imamo materijal koji je tipičan za paraćinsku i gamzigradsku kulturnu grupu koju možemo datovati u periodu između 1600. i 1300. godine pre nove ere. Onda sledi ujedno i najmoćniji sloj na Popovici, period ranog i starijeg gvozdenog doba, koji počinje negde od 1100. godine pre nove ere i traje do 600. godine pre nove ere . Materijal je tipičan za kalakača horizont i za Basarabi kulturu − rekao je Milojević.
Nakon nedelju dana istraživanja, arheolozi su došli do donjeg dela suhozida, koji su pratili još od prošle godine i koji je najverovatnije bio bedem sa severne strane ovog utvrđenja iz praistorije saznajemo od Aleksandra Kapurina naučnog savetnika Arheološkog instituta u Beogradu.
− Međutim , kao što to često biva, u nekom sa arheološkog stanovišta skorijem periodu, pre 100 ili 200 godina neko je iskoristio tu pogodnost, da je ovaj zid napravljen od oblutaka krečnjaka koji su donešeni iz Moravice i ovde odmah pored naše sonde napravio jednu krečanu, a kamenje iz tog zida je koristio za proizvodnju kreče. Tako da zid postoji ali ne u onom originalnom obliku kakav je bio u praistoriji već je sada više u urušenom stanju. − rekao je Kapurin.
Naš sagovornik ističe da je ipak najbitnije da su pristorijski slojevi koji se istražuju očuvani.
Kustos Zavičajnog muzeja Knjaževac Milena Muminović Božić je takođe deo ove ekipe i ističe da joj je posebno drago što se istraživanja vrše na području opštine Sokobanja, koja nije dovoljno arheološki istražena i najavila da će od novembra meseca, slična istraživanja početi da se obavljaju i na teritoriji Knjaževca, nakon čega će se imati neka još jasnija slika o naseljavanju ovih prostora u praistoriji.
− Najstariji nalazi na ovom lokalitetu su fragmenti keramičkih posuda iz perioda eneolita i interesantna koštana alakta. Sledeći period je bronzano doba a zatim gvozdeno i u svima smo pronašli fragmente keramike. To su sve delovi posuda koje su ljudi koristili u svakodnevnom životu. Nažalost ni ove godine nismo imali sreću da nađemo neku celu ili bar skoro celu posudu ali je nama dovoljno da imamo bar neke delove da možemo da datujemo određene slojeve koje iskopavamo − istakla je naša sagovornica.
U planu je da se krajem ove ili početkom naredne godine u saradnji sa Narodnom bibliotekom Stevan Sremac, na osnovu ovih istraživanja objavi monografija „Praistorija sokobanjske kotline”.
Ekipa arheologa je osim na Popovici tokom prethodne nedelje odradila i geomagnetna snimanja u Vrmdži na lokalitetu Devojački kamen gde je takođe pronađen zanimljiv materijal, a o čemu će više biti reči nakon intenzivnijih istraživanja.
Više o nastavku istraživanja praistorije u Sokobanji možete pogledati u video prilogu:
