Istočno od sokobanjskog sela Beli Potok, gde se nalazi i tok takozvane Belopotočke reke, meštani ovog sela na svojim njivama i oranicama, godinama unazad su pronalazili keramički materijal čiji period nastanka nisu mogli da odrede. Arheolozi koji su došli do tog materijala i koji im je dat na uvid, utvrdili su da je reč o naselju iz perioda starijeg neolita koji se može vezati za starčevačku kulturu.
To je period između 6500. i 5500. godine pre nove ere koji svedoči o prvim zemljoradnicima i stočarima koji su naselili područje centralnog Balkana i koji su imali jako specifičnu i prepoznatljivu keramiku.
– Ovde, na teritoriji sokobanjske opštine smo registrovali nekoliko naselja iz tog perioda. Njih nasleđuje čuvena vinčanska kultura. Prema analizama stroncijuma, koje su rađene na Đerdapu iz nekih grobova, utvrđeno je da starčevačku populaciju delom čini stanovništvo koje se doselilo iz Male Azije, a delom stanovništvo autohtono ovde, mezolitske populacije. Tako da je to jedna zanimljiva kultura koja je u sedmom milenijumu, takoreći, naselila ovo područje i sa sobom donela zemljoradnju i domestikaciju životinja – kaže dr Petar Milojević, naučni saradnik Arheološkog instituta u Beogradu.
Na samom području Belopotočke reke u malim okolnim brdima zaraslim u gustu i trnovitu vegetaciju nalaze se i spomenici velike starosti. Meštani ovog područja neguju tradiciju na neko staro groblje iz perioda koji njima nije poznat. Reč je o kamenim i glomaznim blokovima koji su i danas vidljivi, a prema rečima dr Petra Milojevića takve slične spomenike nalazimo i u ataru sela Sesalca i sela Levovika.
– Mi možemo samo pretpostaviti da je u pitanju stanovništvo koje je naseljavalo ovo područje, s obzirom da su spomenici hrišćanski i da je u pitanju stanovništvo koje je naseljavalo ovo područje pre velike seobe pod Arsenijem Čarnojevićem i kasnijih seoba nakon srpsko-ugarskih ratova, kada je na ovoj teritoriji bio veliki genocid i progon hrišćanskog stanovništva – objašnjava Milojević.
Mini emisiju o naselju iz starijeg neolita na potezu sela Beli Potok u Sokobanji, možete pogledati na našem (You tube) kanalu
