Lepterija, Kalinovica i Očno, Vrmdžansko i Bovansko jezero, planine Rtanj, Ozren, Devica, Krstatac i Bukovik samo su neka od mesta na području Sokobanje, koje će posetioci moći da obiđu tokom prvomajskih praznika.
I samo gradsko jezgro može biti mesto za praznični odmor, a do nekih popularnih izletišta i lokacija odatle je moguće stići i u okviru dnevne šetnje.
Izletište Lepterija – prirodna oaza nedaleko od centra
Predeo izuzetnih odlika „Lepterija-Sokogradˮ je zaštićeno područje, a od centra grada udaljeno je svega dva kilometra. Automobilom se može stići asfaltnim putem, a za pešake je na raspolaganju nekoliko staza. Jedna vodi preko parka „Banjicaˮ, kamenim mostom, pored hotela „Moravicaˮ i preko brda Popovica u čijem se podnožju nalazi Lepterija. Drugi put vodi uzvodno uz Moravicu, stenskim putem do restorana Marko Polo, nekadašnje Pećine, a odatle se šumskom stazom stiže do centralnog dela izletišta. Do Lepterije se može stići i levom stranom Moravice, preko brda Popovica i pored izvora Jovanovića.
Na samoj Lepteriji nalazi se i prirodni fenomen Bogorodica u steni i malena kamena crkvica posvećena rođenju Presvete Bogorodice. U blizini se nalazi i izvor Bele vode čija je lepota sakrivena u gustoj šumi, a dalje se stazom stiže i do čuvenog srednjevekovnog Sokograda.
Sam predeo je od velikog značaja i ima drugu kategoriju zaštite, a okružuju ga visoki masivi planina Ozren i dela početka planine Devica po kojima se proteže planinski put sa čije se visine može posmatrati i srednjovekovni Sokograd. Na samom području Lepterije su i dva vidikovca, Golemi kamen i brdo Popovica, koji Sokograd sagledava iz jedne sasvim drugačije perspektive, a do koga se stiže šumskim putićem. Markacije planinara i putokazi su tu da olakšaju dolazak do samih mesta.
Na Ozrenu spomenik prirode i arheološko nalazište
Ka jugu Sokobanje uzdiže se planina Ozren, bogata šumom, izvorima i prirodnim kuriozitetima. U blizini je jezerce i široko travnato izletište sa dečjim mobilijarom i terenima. U krugu Specijalne bolnice „Ozrenˮ i nekadašnjeg sanatorijuma nalazi se i prvi spomenik prirode u Jugoslaviji, vodopad Mala i Velika Ripaljka, jedno je od najposećenijih i najčuvenijih mesta u Sokobanji. Ripaljku okružuju brda Koviljača sa temeljnim ostacima nekadašnjeg Tatumirovog grada, arheološkog nalazišta, zatim Mečiji vrh, Kopane pare i izvor Đerđelez, poznat još iz vremena Turaka koga u putoposima pominje i sam Feliks Kanic. Od Velike Ripaljke, dolinom reke Gradašnice i Grudonjskih vodenica, neasfaltiran i širok put, oivičen masivom Koviljače i Mečijeg vrha, vodi natrag ka urbanom delu Sokobanje.
Od Specijalne bolnice „Ozrenˮ planinski put vodi i ka manastiru Jermenčić posvećenom arhangelima Gavrilu i Mihailu. Sagrađen je, po predanju, od strane jermenskih monaha koji su na ovom prostoru našli utočište pri begu od Turaka u 14. veku. Manastir se nalazi na lepom mestu, okružen je livadom i šumom i jednim istočnikom – izvorom vode.
Kalinovica, Očno i Vlasina
Na planini Ozren nalaze se i izletnički prostori Kalinovica i Očno. Na Kalinovici se, pored izvora, bukove i zimzelene šume, posebno ističu bliznakinje sekvoje, čija lepota oduševljava veliki broj ljudi. Nedaleko od Kalinovice, na zajedničkom neasfaltiranom putu je i izletište Očno, gde se nalazi i bolnica za očne bolesti. Ovo je može se reći nepregledna livada koju okružuje listopadna i četinarska šuma, stenski masiv planine, a u samom centru livade je i „Kamen ljubaviˮ, gde su se po legendi sastajali Hajduk Veljko i Čučuk Stana.
Dalje ka planini Ozren, selu Jezeru je i visoravan Vlasina, popularni izletnički prostor guste četinarske šume. U blizini Vlasine je Oštra Čuka, jedan od vrhova planine Devica, do koga se lako dolazi sa ovog prostora. Od sela Jezera je i selo Radenkovac sa svojom stoletnom šumom hrastova, Planinarsko-ekološkim domom Pevac, lepotom sela i okoline. To je prostor planine Devica, na kojoj se nalazi i stenski odsek Devojke, za koji se vezuje legenda o nastanku imena ove planine.
U Vrelu zadužbina kneginje Perside, u Sesalcu kameni dragulj
Od Sokobanje, ka istoku i putu koji vodi ka Knjaževcu, a na svega dvanaestak kilometara je i selo Vrelo u kome je i izvor reke Moravice. Pored lepote samog izvorišta, uređen je i prostor sa pratećim mobilijarom. Nedaleko od samog izvora je Vrelska pećina. Pećina ima dva ulaza, ali se u nju trenutno ne može sići. Pored prvog, jajastog ulaza ima i drugi sa gornje strane, zapravo vigled. U selu Vrelu se nalazi i crkva Svetog Ilije, zadužbina kneginje Perside Karađorđević, čija je izgradnja započeta 1869. godine. Osveštana je 1872, a svojom arhitekturom podseća na primorske crkve.
Na nekih 19 kilometara od Sokobanje je i selo Sesalac u kome se nalazi Sesalačka pećina, jedan od kamenih dragulja Sokobanje. Spomenik je prirode speleološkog karaktera, obiluje pećinskim nakitom stalaktitima, stalagmitima, travertinskim kadama, tankim draperijama, kao i bogatom florom i faunom. Kroz nju teče reka ponornica, a na prostoru oko pećine je i uređen piknik prostor. Tu je i veštačko jezerce iznad same pećine.
Znamenitosti i zelene površine u gradskom jezgru
Centralno jezgro Sokobanje, pored šetališta, mnoštva ugostiteljskih objekata, kao i znamenitosti poput Turskog kupatila Amama, Miloševog konaka, crkve Svetog Preobraženja Gospodnjeg, Etno muzeja, galerije i Legata Miluna Mitrovića, krase bogato zelenilo i parkovi. U strogoj zoni mermera je centralni gradski park, jedan od prvih urbanističkih projekata Sokobanje, a ka reci Moravici je park Banjica. Parkovi Sokobanje bogati su raznovrsnim drvećem od kojih su neka dostigla veliku starost, poput nekoliko platana i kestena u samom centru grada.
Na nekih 300 metara od centra Sokobanje je izletište Vrelo-Borići, koje okružuje borova šuma. Opremljeno je klupama, stolovima, i dečijim mobilijarom. Pogodno je za boravak dece i odraslih koji imaju problem sa disajnim organima.
Na južnim padinama planine Ozren, iznad Specijalne bolnice „Sokobanjaˮ, nalazi se park šuma Čuka 2. Park je lepo uređen, sa klupama i stolovima za sedenje i uvek u hladu drveća ili improvizovanim kućicama. Izdvojen je od urbanog dela grada poput oaze.
Kutak za kampere i ribolovce i gorski predeli ljubitelje planinarenja
Desetak kilometara od Sokobanje nalazi se Bovansko jezero, veštačka akumulacija smeštena između Aleksinca i Sokobanje. Raspolaže sa nekoliko plaža, a posebno je primamljivo kamperima i ribolovcima. Onima koji uživaju u posmatranju i fotografisanju ptica posebnu draž daje i predeo mrestilišta. Sive i bele čaplje, beli labudovi, divlje patke, rode samo su neke od ptica koje se ovde mogu sresti.
Za zaljubljenike u gorske predele neizostavna tačka je planina Rtanj, koja svoju znamenitost duguje piramidalnom delu planine. Na samom vrhu je i kapela Svetog Georgija. Do planine, sa sokobanjske strane, vodi put od sela Mužinca sa putokazom, a u podnožju je i prostor Tomićeve kolibe od kojeg put vodi ka lakšem delu uspona i početku serpentina.
Na oko četiri kilometra od sela Vrmdža, u kome se nalaze i ostaci srednjovekovnog Vrmaškog ili Latin grada, predeo Devojački kamen i Nikolina stena, nalazi se i Vrmdžansko jezero. Samo područje jezera sa koga se vidi i planina Rtanj bogato je prirodom, pašnjacima, šumama i neobično izvajanim stenama, poput pomenutog Devojačkog kamena. Rtanj, iako prepoznatljiv po piramidi koju okružuju razne, te i misteriozne priče, obiluje prirodnim bogatstvima, pećinama i jamama.
Informacije o izletištima i onome što možete videti u Sokobanji, dostupne su u Informativnom centru lokalne turističke organizacije u centru Sokobanje, a i srdačni meštani rado će uputiti goste na mesto koje žele da obiđu.
