Arheološka iskopavanja na lokalitetu Popovica, o kojima smo nedavno pisali, za sada su privedena kraju. Ispražnjen je kompletan sediment iz otvorenih sondi, nakon čega je stavljen najlon i sloj slame koji će izdvojiti i zaštiti taj građevinski horizont od zemlje kojim je sonda ponovo zatrpana. Urađena je i privremena konzervacija zidina čije će istraživanje biti nastavljeno naredne godine. Petar Milojević istraživač saradnik Arheološkog instituta iz Beograda, kaže da će verovatno u toku naredne godine ispitati do kraja prostiranje pomenutog zida i postojanje kapije, za koju smatraju da su je već i pronašli odnosno locirali tačno mesto gde se nalazila.
Da podsetimo, iskopavanja na lokalitetu Popovica obavljaju se u okviru realizacije projekta „Istraživanja arheoloških nalazišta iz ranog gvozdenog doba na teritoriji opštine Sokobanja“ koje se sprovodi u organizaciji Arheološkog instituta u Beogradu i Narodne biblioteke Stevan Sremac.
− Istraživanja finasira opština Sokobanja pri čemu bih želeo da naglasim, da je za sve ovo posebno bio zainteresovan predsednik opštine Miodrag Nikolić i Jelene Stojanović iz Narodne biblioteke „Stevan Sremac” koji su lično doprineli da se ovo realizuje i da imamo dobre rezultate – ističe Milojević.
Iskopavanja su počela 10.oktobra i otvorene su četiri sonde, među kojima su arheolozi naišli na bogat kulturni sloj uglavnom iz praistorije. U gornjim kotoma pronađen je materijal iz starijeg gvozdanog doba, zatim iz poznog i srednjeg gvozdanog doba i u najnižim kotama lokaliteta otkriveni su nalazi iz poznog bakarnog doba. Dakle, to je neki vremenski period koji gravitira između 3000. godine p.n.e i 500. p.n.e. Ono što je posebno interesantno i značajno je da na lokalitetu nema mlađih perioda kao što su antika ili srednji vek, koji često utiču na devastaciju praistorijskih slojeva, tako da je ovo veoma očuvan sloj koji je izuzetno bitan za arheološka istraživanja i arheološku nauku uopšte. Naš sagovornik kaže da su na istoku Srbije retki gradinski lokaliteti na dominantnim uzvišenjima poput ovakvih, gde praistorijski sloj nije uništen tako da je ovo jedan od retkih nalazišta sa izuzetnim potencijalom.
− Pored toga na lokalitetu su otkrivene dve faze izgradnje odbrambenog suhozida koji je verovatno okruživao čitav ovaj plato koji je najviši i najdominantniji na Popovici sa koga se pruža odličan pogled na kanjon Moravice i na sokobanjsku kotlinu. Kada se zid konzervira može postati dostupan javnosti kao kulturno-istorijski spomenik iz praistorije, što bi upotpunilo turističku ponudu ove inače često posećene lokacije − kaže Milojević.
On je podsetio da je ovaj lokalitet interesantan i zato što je, poput onih u Brestovačkoj i Gamzigradskoj Banji, pronađen u blizini termomineralnih izvora, što znači da su oni privlačili još praistorijske ljude, koji su ih takođe koristili radi lečenja i oporavka ili su imali i neku duhovnu odnosno spiritualnu vrednost za praistorijskog čoveka. Milojević kaže da su verovatno banje oduvek bile mesto okupljanja ljudi i da sada možemo diskutovati o tome da li su više imale praktičnu ili spiritualnu primenu ali verovatno su ih koristili kao kombinaciju toga.
Što se tiče daljih istraživanja naš sagovornik kaže da je u planu otvaranje još nekoliko sondi u okolini Sokobanje na lokalitetima koji imaju sličan potencijal kao lokalitet na Popovici. Pored toga u planu je da se publikuje jedna monografija koja će biti reprezent svega što su do sada arheolozi otkrili kao i izložba kako bi meštani i gosti Sokobanje mogli da se upoznaju sa kulturnim blagom iz praistorije sa teritorije ove opštine.
Više o samim arheološkim iskopavanjima na lokalitetu „Popovica” i istoriji, možete pogledati u emisiji „TRAGOVIMA PRAISTORIJE U SOKOBANJI” u prilogu ispod…
